Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Özellikle pandemiden sonra küresel anlamda sektörel bir dönüşüm yaşandığını söyleyen Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) kurucu başkanı ve Qlux IDEAS Genel Müdürü Burak Önder, “Dünyadaki dönüşümü her yerde görüyoruz, e-ticaret dünya perakende sektöründe yüzde 4,5 seviyesinde iken pandemi sonrası oranın yüzde 20’leri aştı. Bu dönüşümü üretimde de görüyoruz. Daha az elektrik tüketen makineler görmeye başladık. Bizde ise özellikle sanayi arsalarının aşırı yüksek fiyatları nedeniyle sanayici bir makine daha kuracak alan bulamıyor” dedi.
Özellikle Çin’in birçok alanda otomasyona geçişte hızlı yol aldığını dile getiren Önder, Türkiye’nin hala endüstri 2.5’u yaşadığını söyledi. Öte yandan bugün Çin’in Orta Doğu ve Afrika pazarlarında büyük yatırımlar yaptığını kaydeden Önder, “Çin’in etkin olmaya başladığı bölgeler ana pazarlarımız olduğu için çok daha önemli. Orta Doğu, Avrupa, Afrika’nın kuzeyi ana pazarlarımız. ABD’nin çok etkili olduğu Orta Doğu coğrafyasında Çin’in her geçen gün hegemonyasını artırdığını görüyoruz.
Çin, Batı’nın ‘insan hakları, demokrasi’ gibi yöntemlerinden farklı olarak ticareti ön plana çıkarıyor. Çin’in bu yöntemi daha olumlu bir etki yarattığı için özellikle Orta Doğu’da güçleniyor. Hindistan ve Vietnam yine öne çıkan iki ülke. Özellikle Vietnam Batı’nın Çin kozu” yorumunu yaptı.
“2024’te yakın pazarlar öne çıkacak”
Diğer yandan korumacılığın dünyada arttığını ve lojistik fiyatlarından dolayı yakın pazarların daha önemli olacağına işaret eden Önder, “Türkiye’nin 2024 ihracatında Avrupa’nın, Orta Asya’nın, Orta Doğu’nun ve Kuzey Afrika’nın daha belirleyici olacağını düşünüyorum” dedi.
Firma olarak da yeni dönemde Avrupa, Orta Doğu ve Afrika başta olmak üzere yakın pazarlarda derinleşerek pazar payını arttırmayı hedeflediklerini açıklayan Önder, 2024 yılında Avrupa ve Kuzey Afrika’da iki dağıtım deposu açmayı planladıklarını duyurdu. İhracatta yol haritasını dönüşüme göre planladıklarını anlatan Önder, verimlilik, insan kaynağı ve ülkeler üzerinde ihracatta daha derinlemesine çalışmaya odaklanacaklarını belirtti.
2023 yılında 41 ülkeye ziyaret gerçekleştirdiklerini belirterek dünyanın farklı bölgelerine düzenlenen heyetlere katıldıklarını ve bireysel ziyaretler yaptıklarını söyleyen Önder, “Dünyayı ve gelişmeleri takip ediyoruz. Her ne olursa olsun ihracat bizim için önemli. Biz de Qlux IDEAS olarak ihracatla büyüyoruz. Toplam üretimin yüzde 65’ini Latin Amerika’dan Asya’ya, Avrupa’dan Afrika’ya 80’e yakın ülkeye ürünlerimizi satıyoruz” bilgisini verdi.
“İhracatta en zoru geride kaldı”
Bu yıl içinde 70 ülkede seçim olacağının bilgisini paylaşan Önder, “Bizim açımızdan, dünya ihracat açısından önemli bir yıl olacak. Dünyada paradoksal bir durum söz konusu. Bir yandan serbest ticaret anlaşmaları ve bölgesel birlikler, uluslararası koridorlar; diğer yandan korumacılık ve tarife dışı engeller var.
Korumacılık artıyor, korumacılık arttıkça zamanla çevre ülkelerle ticaret daha önemli bir hal alıyor. Türkiye’de seçimlerden sonra her ne kadar faizler artsa da ekonomik bir güven ortamı ve pozitif ibareler var. Türkiye’nin önünde bir seçim var onu göreceğiz. Ama sonuç olarak PMI endekslerimiz, ihracat iklim endeksimiz 6 aydır düşüyor. İhracat pazarlarında enflasyon geriledi. Artık batıda enflasyonun tezahürü de farklı oluyor” dedi. Burak Önder, sözlerine şöyle devam etti: “Türkiye’de seçimden sonra enflasyonla mücadele gündem olmaya başladı.
Kendi gruplarımız züccaciye, ev ve mutfak sektörü için yılın ilk 6 ayında iç piyasada büyük bir daralma beklemiyorum. İhracat 2024 için çok önemli ve bu yıl ihracatta bir büyümenin olacağını düşünüyorum. İhracatın geçen yıldan daha iyi olacağını ve en kötünün geride kaldığını ama birçok belirsizliğin olduğunu söyleyebilirim.” Önder, 2023 verilerine göre sektörün yüzde 5’lik düşüşle 3.44 milyar dolarlık ihracat yaptığını da açıkladı.
“Ana sorunumuz finansman değil”
Türkiye’nin sanayi ve ihracat odaklı büyüyecekse atması gereken çok adım olduğunu söyleyen Burak Önder, “Finansmana erişim sorun ama sorunun kökeni değil. Sanayi arsaları çok pahalı, yeni yatırım yapılamıyor. Sanayici hammadde için kredi çekip perakendeciye, toptancıya kredi açıyor. İç piyasada vade sistemi çok uzun. Böyle giderse sanayici kültürü yok olacak. Sanayi bir sarmalın içinde” dedi.
